Vì sao hạt mắc khén là NỮ HOÀNG trong các loại gia vị núi rừng

Hạt mắc khén là một loại gia vị đặc sản Tây Bắc không thể thiếu trong món ăn người miền núi

Hạt mắc khén là gì?

Hạt mắc khén là một loại gia vị của người dân Tây Bắc. Bắt buộc phải có hạt này thì các món ăn mới có mùi thơm và hương vị đặc trưng của Tây Bắc được. Ví dụ như các món đặc sản Tây Bắc như thịt trâu gác bếp, pa pỉnh tộp…mà thiếu đi hương vị của mắc khén thì coi như không phải là món ăn Tây Bắc rồi.

Hạt mắc khén ngon nhất là khi sử dụng tươi, tuy nhiên, để bảo quản lâu thì bà con Tây Bắc đem phơi khô.

Hạt mắc khén sau khi đem phơi khô

Hạt mắc khén còn được gọi là hạt tiêu rừng nhưng hương vị hoàn toàn khác

Khi hạt mắc khén đã rang và xay nhuyễn thì nhìn qua giống với hạt tiêu vậy. Nhiều người còn thường gọi hạt mắc khén là hạt tiêu đấy. Tuy nhiên, 2 loại gia vị này hoàn toàn khác nhau về mùi vị nha. Hạt mắc khén không cay như hạt tiêu mà có vị thơm cực kỳ ấn tượng. Khi ăn thử hạt mắc khén cho vào miệng nhấm một lát là có vị tê đầu lưỡi.

Hạt mắc khén là một loại gia vị đặc sản Tây Bắc hiếm có khó tìm

Hạt mắc khén được thu hoạch từ cây mắc khén đã nhiều năm tuổi, là một loại cây giải, thuộc họ hồi, có tinh dầu và hương thơm. Cây mắc khén có thân gỗ có hoa (giống hoa xoan), có gai, cao từ 8-10m mọc tự nhiên trong rừng, phổ biến ở các tỉnh Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Cao Bằng, Hà Giang….

Cây ra hoa và mọc quả chín vào khoảng tháng 11 dương lịch, mỗi năm chỉ có 1 vụ. Việc thu hái mắc khén không hề dễ, người Tây Bắc thường thu hái mắc khén bằng cách chèo lên cây, hoặc dùng câu với lên. Nhiều bà con còn vì khó thu hái mà chặt cả cây. Vì vậy, mắc khén ngày càng hiếm, muốn thu hoạch phải đi vào rừng núi sâu nên giá bán khá đắt, khoảng 120.000đ/100gr và chỉ những phiên chợ vùng cao mới có.

Cây mắc khén khá cao và có gai nên việc thu hoạch rất khó

Hạt mắc khén đặc biệt từ hương vị “lạ” và “độc”

Thực chất gọi là hạt mắc khén nhưng gia vị tẩm ướp đúng là có cả quả mắc khén nữa đấy. Qủa mắc khén có màu đen như hạt vừng. Mắc khén có mùi thơm. Mùi thơm của hạt mắc khén thì khó diễn tả lắm, nó vừa có mùi thơm của hồi, vừa có mùi vỏ bưởi vỏ quýt rất lạ.

Hạt mắc khén mua ở đâu đúng đặc sản Tây Bắc?

Hiện nay, để tìm mua hạt mắc khén khá khó, để mua được hạt mắc khén ngon, thơm đúng đặc sản Tây Bắc thì cách tốt nhất là mua tại các chợ vùng núi Tây Bắc. Tuy nhiên, hiện nay bạn cũng có thể mua hạt mắc khén tại các cửa hàng, Website uy tín, được rất nhiều người tin mua đó là:

Địa điểm mua hạt mắc khén trên Web uy tín

(áp dụng khắp các tỉnh thành Việt Nam)

Hoa Ban Food: Website nổi tiếng về đặc sản, văn hóa, ẩm thực Tây Bắc.

Tân An Food: Website về đặc sản Tây Bắc, ẩm thực miền núi

Địa điểm mua hạt mắc khén trực tiếp:

Hoa Ban Food: Số 11, ngõ 258, ngách 54, phố Tân Mai (cũ), Quận Hoàng Mai, Hà Nội.

Tân An Food:

Cơ sở 1: Nhà 11B, Ngõ 52 Hoàng Công Chất, Bắc Từ Liêm, Hà Nội

Cơ sở 2: Số 134 Quốc lộ 2, Phú Minh, Sóc Sơn, Hà Nội

Cơ sở 3: Số 172 Phố Cũ, P. Hợp Giang, TP. Cao Bằng

Trang Web Hoa Ban Food chuyên đặc sản Tây Bắc khá nổi tiếng

Công dụng của hạt mắc khén

Hạt mắc khén không thể thiếu để tẩm ướp món nướng

Hầu như các món nướng của bà con dân tộc Thái đều dùng hạt mắc khén để tẩm ướp, nhất là các món cá hoặc thịt. Khi nướng, bạn chỉ cần cho khoảng 1 thìa mắc khén vào 1 kg thịt và ướp cùng các gia vị là được.

Thịt trâu gác bếp – Món ăn Tây Bắc không thể thiếu gia vị mắc khén

Hạt mắc khén làm tăng hương vị cho món rán

Ngoài để ướp nướng cá, nướng thịt thì hạt mắc khén cũng được dùng để tẩm ướp cho các món rán nữa nha. Hạt mắc khén sẽ làm cho các món rán của bạn thêm mùi thơm thơm, cay cay rất đặc biệt đấy.

Các món rán khi được tẩm ướp mắc khén

Nước chấm cũng không thể thiếu hương vị của mắc khén

Miền xuôi thường dùng chanh làm tăng hương vị cho món chấm thì người dân tộc Thái Tây Bắc lại dùng hạt mắc khén đã rang xay. Bạn chỉ cần cho một lượng rất nhỏ, khoảng ¼ thìa café nhỏ vào nước mắm chấm là đã làm cho các món nướng, rán, luộc ngon hơn rồi. Tuy nhiên, ở trên miền Tây Bắc, bà con thường không dùng nước mắm chấm mà lại pha thành một loại nước chấm đặc biệt có tên gọi là “chẳm chéo”.

Cách pha chẳm chéo đơn giản nhất là pha mắc khén với một chút muối, bột canh, ớt, tỏi, gừng, mùi tàu, rau mùi, húng và một chút nước sôi. Nước chấm này tuy dân dã nhưng cực kỳ ngon đấy.

Chẳm chéo – nước chấm đặc sản Tây Bắc được làm từ hạt mắc khén

Cách chế biến hạt mắc khén

Chế biến hạt mắc khén khá đơn giản, thường khi bạn mua hạt mắc khén thì sẽ có nguyên cả hạt và quả mắc khén. Theo cách chế biến đúng của người dân Tây Bắc thì dùng than củi khi còn đỏ lửa cho vào bát và rang cùng hạt mắc khén, đến khi hạt mắc khén thơm thì bỏ than ra và thổi hết bụi than đi. Sau đó, dùng chày cối dã hoặc máy xay nhuyễn là được.

Còn nếu bạn không có than củi thì có thể rang trên chảo nóng khoảng 2-3 phút nha.

Hạt mắc khén khi mua về chỉ cần rang trên chảo 2-3 phút là được

Lưu ý khi sử dụng hạt mắc khén

Hạt hạt mắc khén tuy là gia vị làm tăng vị ngon của các món ăn Tây Bắc, tuy nhiên, bạn cũng không nên quá lạm dụng cho hạt mắc khén vào thực phẩm vì cho nhiều sẽ bị đắng nha.

Ngoài món ăn đặc sản Tây Bắc nổi tiếng như thắng cố, rượu táo mèo, lợn cắp nách, rêu đá nướng, cơm lam, cá suối nướng… thì gia vị cũng là một trong những món đặc sản không thể thiếu góp phần làm cho món ăn Tây Bắc thơm ngon hơn. Ngoài gia vị đặc sản Tây Bắc là hạt mắc khén thì Tây Bắc còn có nhiều loại hạt khác như: hạt dổi, hạt tiêu, quả mắc mật khô…nhưng hạt mắc khén vẫn là loại gia vị không thể thiếu nhất.

Nếu bạn yêu thích các món ăn đặc sản Tây Bắc thì nhớ ghé thăm các nhà hàng chuyên ẩm thực Tây Bắc trên PasGo – Đặt chỗ & Ưu đãi nha!

_Minh Phương_

• Có thể bạn quan tâm:

Khám phá văn hóa ẩm thực Tây Bắc đặc trưng đầy ấn tượng

Tổng hợp những món ngon miền Bắc DANH TIẾNG lẫy lừng thập phương

Khám phá các loại bánh đặc sản Việt Nam phải thử trong đời