Cách nhận biết trẻ bất dung nạp lactose và những thực phẩm bé nên ăn

Nguồn dinh dưỡng chính của bé trong những năm tháng đầu đời đó là sữa. Phần nhiều trẻ sơ sinh sẽ được bú mẹ hoàn toàn và số ít sẽ được bổ sung thêm các loại sữa công thức. Tuy nhiên có một số trẻ lại không may mắn bị mắc hội chứng bất dung nạp lactose. Vậy cách nhận biết trẻ bất dung nạp lactose là gì và trẻ bị bất dung nạp lactose có thể ăn những loại thực phẩm nào?

1. Hiểu đúng về hội chứng bất dung nạp lactose ở trẻ

Trước khi tìm hiểu các nhận biết trẻ bất dung nạp lactose là gì, chúng ta cần có kiến thức tổng quát về hội chứng này. Lactose là một loại đường là thành phần có trong sữa mẹ và các loại sữa từ động vật có vú như sữa dê, sữa bò,... Lactose tạo nên vị ngọt đặc trưng cho sữa, và hầu hết các loại sữa động vật và chế phẩm của chúng đều chứa loại đường này.

Trẻ bị bất dung nạp lactose là tình trạng trẻ không tiêu hoá được đường lactose

Để cơ thể có thể tiêu hóa hay hấp thu Lactose, niêm mạc đường tiêu hóa cần sản sinh ra một loại enzyme phân cắt đường đặc hiệu là Lactase. Nó sẽ giúp phân cắt Lactose thành 2 đường đơn có kích thước đủ nhỏ để cơ thể hấp thu đi vào đường tuần hoàn chung. Đối với trẻ sơ sinh, cơ thể sẽ tiết ra một lượng men Lactase đủ để phân giải toàn bộ đường Lactose trong sữa. Theo thời gian, cơ thể trẻ sẽ tiết ngày càng ít lượng men Lactase.

Tình trạng bất dung nạp Lactose xảy ra khi hệ tiêu hóa tiết ra không có đủ Lactase, vì thế lượng lactose có trong sữa sẽ không được tiêu hoá. Từ đó, lượng Lactose dư thừa sẽ được chuyển xuống đại tràng. Tại đó lactose bị vi khuẩn tại ruột già sử dụng và chuyển thành carbon dioxide, acid lactic. Tình trạng này tuy không gây nguy hiểm nghiêm trọng đến sức khỏe nhưng lại gây ra các triệu chứng khó chịu, khiến trẻ không thoải mái. Nếu tình trạng này để lâu sẽ gây ảnh hưởng xấu đến khả năng hấp thu dinh dưỡng và sự phát triển của trẻ. Vì thế, chúng ta cần sớm phát hiện và cải thiện tình trạng này cho bé. Cha mẹ hãy tìm hiểu ngay cách nhận biết trẻ bất dung nạp lactose ở phần tiếp theo nhé.

2. Các cách nhận biết trẻ bất dung nạp lactose

Thông thường, trẻ bị bất dung nạp lactose sẽ có các biểu hiệu về hệ tiêu hoá. Chúng xuất hiện sau khi trẻ uống sữa hoặc các sản phẩm chứa Lactose khoảng 30 phút đến 2 giờ. Vậy cách nhận biết trẻ bất dung nạp lactose là quan sát cha mẹ có thể dễ dàng nhận thấy thông qua các dấu hiệu dưới đây:

Nhận biết trẻ bất dung nạp lactose: Trẻ tiêu chảy sau khi uống sữa

Trẻ đi ngoài phân lỏng: Đường lactose không được tiêu hoá sẽ tăng cường đào thải qua phân, hấp thụ lượng lớn nước ở đại tràng khiến cho bé tăng số lần đi ngoài. Kết cấu phân sẽ lỏng, có mùi chua, sủi bọt và có thể kèm theo nhầy. Phân của trẻ có tính acid cao, do đó tình trạng trẻ bị hăm tã, hăm đỏ ở xung quanh hậu môn sẽ xuất hiện và trong thời gian dài.

Bé bị đầy hơi, chướng bụng: lượng carbon dioxide sinh ra khi lactose bị tiêu thụ bởi hệ vi khuẩn tại ruột già khiến cho bé bị đầy hơi, chướng bụng và sôi bụng.

Một cách nhận biết trẻ bất dung nạp lactose nữa là trẻ nôn trớ, ói ra sữa sau khi uống. Bụng bé bị căng chướng khí, đầy hơi đó đó khả năng chứa đựng sữa ở bé kém. Nhu động ruột bị kích thích đẩy ngược sữa trở lại thực quản, khiến bé bị buồn nôn, trớ ngay sau khi uống sữa ở lần tiếp theo. 

Đau bụng, trẻ quấy khóc: Trẻ sơ sinh sẽ biểu hiện trạng thái cơ thể thông qua tiếng khóc. Vì thế cách nhận biết trẻ bất dung nạp lactose đó là trẻ quấy khóc không ngừng, biếng bú, biếng ăn, kém chơi và đi kèm các triệu chứng trên. Những trẻ lớn hơn sẽ có những biểu hiện rõ ràng hơn như ôm bụng, mặt đỏ bừng, nắm chặt tay chân và cong lưng.

3. Do đâu trẻ bị bất dung nạp lactose

Sau khi tìm hiểu cách nhận biết trẻ bất dung nạp lactose mẹ cũng nên tìm hiểu nguyên nhân bé mắc phải hội chứng này. Bởi tuỳ từng nguyên nhân sẽ có cách xử lý khác nhau.

3.1. Bé bất dung nạp Lactose do bẩm sinh

Tỷ lệ trẻ bất dung nạp đường lactose do bẩm sinh không cao. Đây là trường hợp khi cơ thể trẻ hầu như không sản sinh được men Lactase. Nguyên nhân có thể là do trẻ di truyền từ nhiều thế hệ qua gen lặn từ cả bố và mẹ. Bên cạnh đó, trẻ sinh non có nguy cơ mắc hội chứng bất dung nạp Lactose bẩm sinh cao hơn hẳn so với trẻ sinh thường do cơ thể bé không thể tự sản sinh được Lactase. 

3.2. Bất dung nạp Lactose nguyên phát

Nguyên nhân được cho là phổ biến nhất gây nên tình trạng bất dung nạp Lactose ở trẻ là khi ruột non của bé ngay khi sinh ra đã không có khả năng sản sinh đủ enzym Lactase. Kèm theo đó, lượng enzyme Lactase được tiết ra ngày càng ít dần khi cơ thể trưởng thành, ảnh hưởng đến việc tiêu hóa các sản phẩm sữa sau này.

3.4. Ruột non bị tổn thương gây rối loạn chuyển hóa Lactose

Bắt nguồn từ các chấn thương đường tiêu hóa, hoặc sau khi bé trải qua một số dạng phẫu thuật cắt bỏ một số bộ phận của hệ thống tiêu hóa. Hoặc mắc một số bệnh như: nhiễm trùng đường ruột do vi khuẩn, virus hoặc bệnh Celiac, vi khuẩn đột biến, bệnh Crohn,....  

Một số nghiên nhân khiến trẻ bị bất dung nạp lactose

Các bệnh này gây tổn thương đến ruột non, khiến cho quá trình sản sinh men Lactase bị cản trở. Nhưng khả năng tiết enzym Lactase có thể hồi phục dần trở lại ban đầu sau khi các nguyên nhân kể trên được khắc phục. Tuy nhiên thời gian điều trị và hồi phục khá dài, trong giai đoạn này mẹ hạn chế cho bé sử dụng sữa và các chế phẩm từ sữa nhé.

4. Thực phẩm trẻ bị bất dung nạp lactose nên ăn

Nhờ vào cách nhận biết trẻ bất dung nạp lactose cha mẹ đã biết được bé nhà mình có mắc phải hội chứng này hay không. Nếu bé nhà mình không may bị mắc phải hội chứng này thì mẹ cũng không cần quá lo lắng. Bởi, chỉ cần loại bỏ các thực phẩm có chứa lactose và xây dựng cho bé một chế độ dinh dưỡng đủ chất thì bé vẫn sẽ khoẻ mạnh và phát triển mỗi ngày.

Bé bị bất dung nạp lactose có thể uống các loại sữa khác ngoài sữa và các chế phẩm từ sữa có chứa lactose như:

• Sữa hạt: Sữa hạnh nhân, sữa đậu nành, sữa hạt điều, sữa gạo, sữa hạt điều,...
• Ngoài ra bạn vẫn có thể cho bé uống sữa bò được gọi là sữa free lactose. Đây là các loại sữa đã được giảm hàm lượng đường lactose hoặc bổ sung enzym lactase vào trong sữa. Nhờ đó, các bé bị bất dung nạp lactose vẫn có thể uống mà không cần lo lắng về việc bị đau bụng, đầy hơi hay tiêu chảy,...

Trẻ bất dung nạp lactose có thể uống sữa hạt thay cho sữa bò

Nếu bạn lo lắng bé sẽ bị thiếu hụt canxi khi không sử dụng sữa và các sản phẩm từ sữa thì có thể cân nhắc các thực phẩm sau:

• Các loại rau giàu canxi như: rau xanh lá, bắp cải, súp lơ xanh, đậu bắp, đậu phu,..
• Các loại hạt: Hạnh nhân, hạt chia, hạt lanh, hạt dẻ, hạt macca,...
• Các loại cá béo: Cá hồi, cá ngừ, cá trích,...
• Các loại hải sản: Tôm, cua, hàu,...
• Ngoài ra bạn có thể hỏi thêm chuyên gia về cách nhận biết trẻ bất dung nạp lactose để chắc chắn về sức khoẻ của con. Cũng từ đó, tham khảo chế độ dinh dưỡng cho bé để bé được cung cấp đầy đủ dưỡng chất mỗi ngày.

Như vậy, bài viết trên đã chia sẻ về cách nhận biết trẻ bất dung nạp lactose và những thực phẩm dành cho bé bị bất dung nạp lactose. Chế độ dinh dưỡng cho bé có những nguyên tắc riêng nhưng đồng thời cũng rất linh hoạt trong việc điều chỉnh và lựa chọn các thực phẩm giúp bé có một bữa ăn đầy đủ dưỡng chất. Vì thế hãy tìm hiểu và xây dựng cho bé một chế độ dinh dưỡng khoa học, đầy đủ và cân bằng dưỡng chất nhé.