Độc đáo nét văn hóa ẩm thực dân tộc Mường ở Hòa Bình

Văn hóa ẩm thực dân tộc Mường ở Hòa Bình được tạo lên từ những món ăn đơn giản, dân dã mang hương vị của núi rừng nhưng vô cùng độc đáo và hấp dẫn đấy nhé!

Văn hóa ẩm thực đặc trưng nông nghiệp, lao động sản xuất

Những món ăn của người Mường chủ yếu được chế biến từ các sản vật khai thác tự nhiên và chăn nuôi

Nói đến đặc trưng ẩm thực cũng như lao động sản xuất của người Mường là nói đến một câu rất đặc trưng: "Cơm đồ, nhà gác, nước vác, lợn thui, ngày lui, tháng tới", vì thế đối với cư dân Mường, với nền kinh tế chủ yếu là nông nghiệp, canh tác lúa nước, cơm nếp đồ là thứ không thể thiếu, là món ẩm thực mang ý nghĩa lớn để cảm ơn trời đất cho mùa màng bội thu.

Cơm nếp đồ - món ăn không thể thiếu của người Mường trong các ngày lễ

Người Mường đồ cơm nếp bằng “cuốp” (loại cây thân mềm không độc, khi đồ cơm không bị nứt) như thân cây cọ khoét rỗng, hoặc cây “bương”. Chiều cao của “cuốp” khoảng 40 - 50cm, đường kính khoảng 25 - 30cm, chứa được chừng vai ba cân gạo một mẻ. Khi đồ cơm nếp bằng “cuốp” thì cơm nếp vẫn giữ được hương thơm và giá trị dinh dưỡng của gạo.

Đôi khi xôi cũng được nhuộm màu sắc vô cùng bắt mắt

Khi cơm chín, người Mường đổ cơm vào thúng hay nia, mủng rồi quạt cho nguội, làm như vậy cơm vừa dẻo, vừa khô, không bị nát, ăn rất ngon. Ở một số nơi, người Mường còn đồ cơm nếp thành các màu bằng cách lấy các thứ cây thân cỏ đem giã lấy nước rồi trộn với giạo đem đồ. Khi đồ cho lần lượt các màu đỏ vào trước rồi đến màu xanh, vàng, tím trắng cho lên trên cùng. Cơm chín đổ ra trộn lẫn các màu lại với nhau.

Ngoài cơm nếp đồ còn rất nhiều món ăn vô cùng hấp dẫn khác nữa

Bên cạnh cơm nếp đồ, những món ăn cổ truyền trong ngày lễ, tết và ngày thường của người Mường cũng rất đa dạng. Có đến hàng chục món đồ cùng đủ loại món luộc, món xào, món nấu, món nướng, món nộm, món dưa.

Thịt trâu nấu lá nồm vô cùng đặc sắc

Có thể kể ra đây những món ăn đặc sắc nhất của người Mường như: sườn rang mắm tôm, nhộng ong rừng rang với nước măng chua, thịt trâu xào tiêu rừng, thịt trâu nấu lá lồm, ốc vặn nấu lá lốt, canh cây chuối rừng, chả lá bưởi, thịt gà luộc gói lá chuối nướng, nộm tai lưỡi, óc lợn, ớt cá lá kiệu, ớt gà vịt, măng chua, đu đủ muối tiết trâu bò, thịt lợn ướp thính, dưa cá muối kiệu,…

Chả lá bưởi thơm ngon, độc đáo

Cỗ lá và những đặc trưng khẩu vị của ẩm thực dân tộc Mường

Theo người Mường món ăn được bày trên lá sẽ trở nên ngon hơn

Những mâm cơm của bữa ăn ngày thường hay mâm cỗ ngày lễ tết đều được chế biến, bầy biện sao cho khéo đúng với cổ truyền. Người Mường cho rằng: các món thịt phải được bày trên lá chuối mới giữ được vị thơm đặc trưng của thịt; mâm cỗ phải có đủ giá trị dinh dưỡng, các món ăn với các chất liệu phù hợp, có lợi cho sức khoẻ; mâm cỗ ngon phải có đủ vị chua, cay, ngọt, mặn, chát và phải ngồi ăn ở không gian thoáng, mát, có bạn hiền, có khách quý cùng ăn mâm cỗ mới thật ngon, thật ý nghĩa.

Tuy vậy, nhưng người Mường thích ăn những thức ăn có vị chua, vị đắng, chát hơn cả. Còn vị cay thường để ra làm món riêng chứ không xào nấu lẫn với các thực phẩm khác. Vị ngọt thì chỉ ăn ở dạng hoa quả tươi, hoặc dùng đường, mật chấm các loại bánh có bột.

Nhắc đến người Mường thì không thể không nhắc đến rượu cần

Ngoài những món ăn kể trên, trong văn hoá ẩm thực dân gian của người Mường còn có các loại rượu trắng, rượu cần, các loại bánh như: bánh chưng, bánh dầy, bánh uôi, bánh ống, bánh ốc nhọn, bánh trôi…; các loại nước từ cây rừng, nước chè uống tốt cho sức khoẻ và dễ tiêu sau bữa ăn. Riêng về rượu cần, từ nguồn gốc xuất xứ, quá trình ủ men, làm rượu và nhu cầu sử dụng trong gia đình, tiếp khách, trong các đám lễ và nghệ thuật uống cũng chứa đựng nhiều nét văn hoá độc đáo của người Mường.

Văn hóa ẩm thực dân tộc Mường tuy giản dị nhưng cũng không kém phần tinh tế

Hiện nay, văn hoá ẩm thực của người Mường đã và đang được lưu giữ góp phần quan trọng trong việc tôn vinh văn hoá dân tộc. Nhiều bản làng của người Mường ở Hòa Bình đã trở thành những điểm du lịch hấp dẫn với nhiều món ăn, nhiều sản phẩm đặc trưng được rất nhiều du khách yêu thích đấy nhé.

-- Ms. Sương Mai --