Văn hóa tiền tip và những nguyên tắc tip thông minh

Tiền tip (hay tiền boa) cho các dịch vụ nhà hàng, khách sạn đang dần trở nên phổ biến. Thế nhưng, văn hóa tiền tip, nguyên tắc tip và cách tip thế nào cho phù hợp thì không phải ai cũng biết.

Tiền tip là gì?

Thuật ngữ tip hay còn gọi là tiền boa thường được sử dụng trong lĩnh vực dịch vụ, đặc biệt là ở nhà hàng, khách sạn, quán cafe, trên taxi hay trên tàu,... Tiền tip là khoản tiền nhỏ mà khách hàng thưởng thêm cho người phục vụ nhằm thể hiện sự hài lòng về chất lượng dịch vụ cũng như thái độ phục vụ. Tiền tip cũng tạo niềm vui, động lực nho nhỏ cho người phục vụ vì được khách hàng đánh giá cao.

Tip cho nhân viên phục vụ cũng như cách bạn đánh giá 5 sao cho dịch vụ Grab

Tiền tip được cho là bắt nguồn từ thế kỉ 16 ở Anh, ban đầu nó chỉ là khoản tiền nhỏ với mong muốn chia sẻ gánh nặng với người lao động, phục vụ có thu nhập thấp. Lâu dần, tiền tip trở nên phổ biến hơn trong ngành dịch vụ và tới nay, tiền tip đã trở thành việc bắt buộc tại nhiều quốc gia trên thế giới.

Cụ thể, ở Mỹ tiền tip được coi là khoản bắt buộc trong các nhà hàng, chúng chiếm khoảng 15-20% hóa đơn và được tính trực tiếp vào hóa đơn. Ở Pháp, tiền boa cũng được tính khoảng 15% vào hóa đơn nhưng khách vẫn nên tặng thêm một chút tiền tip cho người phục vụ. Ngược lại, ở Nhật hay Phần Lan tip lại bị coi là không tôn trọng người phục vụ hoặc ám chỉ rằng nhà hàng trả lương thấp cho nhân viên. Tại Hàn Quốc, Thái Lan, Úc, Đan Mạch,... và nhiều quốc gia châu Âu khác, tiền tip không quan trọng.

Tại một số quốc gia, tiền tip là điều cấm kị

Văn hóa tiền tip tại Việt Nam

Tại Việt Nam, văn hóa tiền tip đang dần nhen nhóm và dễ gặp tại các nhà hàng, khách sạn sang trọng. Trong một số khách sạn lớn 4*-5*, thường tính tiền boa khoảng 10% nếu hóa đơn không bao gồm phí dịch vụ. Nếu hóa đơn không bao gồm phí dịch vụ, bạn cũng nên để lại một chút tiền boa cho nhân viên để nhận được dịch vụ chu đáo và tận tình hơn.

Đối với nhiều người Việt, tip khá xa lạ và đôi khi bị đánh giá đây là hành động khoe mẽ nhưng thực chất, tip thể hiện sự tinh tế, kinh nghiệm và đánh giá, hiểu biết xã hội của người bỏ tiền ra mua dịch vụ.

Bạn nên tip cho những ai?

Nếu sử dụng dịch vụ ăn uống tại nhà hàng, quán cafe,... bạn nên gửi tiền boa cho nhân viên phục vụ bàn vì đã tận tình chăm sóc và đáp ứng những nhu cầu, thói quen ăn uống của bạn.

Nếu sử dụng dịch vụ khách sạn, bạn nên tip cho:

- Nhân viên Doorman/Bellman: Những người giúp khuân vác hành lý của bạn khi đến khách sạn và khi rời khỏi khách sạn.

- Nhân viên dọn phòng: Những người dọn dẹp, sắp xếp lại nơi nghỉ ngơi cho bạn.

- Nhân viên lễ tân: Một trong những người tiếp xúc đầu tiên và cuối cùng khi bạn sử dụng dịch vụ, họ cũng là người giải đáp thắc mắc, tư vấn và tiếp nhận, xử lý các yêu cầu hay vấn đề không mong muốn mà khách gặp phải.

Nếu sử dụng dịch vụ tàu xe như taxi, xe ôm công nghệ, vận chuyển hàng hóa, giao đồ ăn,... bạn hoàn toàn có thể tip cho tài xế nếu cảm thấy hài lòng về dịch vụ.

Nguyên tắc tip thông minh

- Nguyên tắc tip 1: Tip khi cảm thấy cần thiết

Vào những nơi đề cao sự tự phục vụ của khách như quán cafe tự phục vụ, gọi món và tự nhận nước tại quầy thì bạn không cần tip. Kể cả gặp các trường hợp gợi ý, mời chào tiền boa thì bạn cũng vẫn có thể bình thản bước đi.

Ngược lại, khi bạn cần sự giúp đỡ từ nhân viên ví dụ như: xin một ly nước ấm, dọn sạch bàn ăn,... và nhận được sự niềm nở, tận tình của người phục vụ thì tip là chuyện khá dễ hiểu. Còn trong trường hợp ngược lại nhân viên không giúp hoặc giúp với thái độ cáu kỉnh thì sao, tất nhiên là có thể không cho tiền tip rồi. Như đã nói ở trên, hãy tip khi bạn cảm thấy cần thiết.

- Nguyên tắc tip thứ 2: Nhập gia tùy tục

Tiền tip còn khá xa lạ với người Việt, vì vậy không phải ở đâu bạn cũng có thể tip. Đến các quán ăn bình dân, thông thường bạn không cần cho tiền boa bởi đa số quán ăn này đều không quen nhận và dễ tự ái nếu khách tip chưa kể đến việc người chủ khi ra tính tiền cho bạn, tay đeo nhẫn vàng mặt đá quý tay cầm xấp tiền to đùng. Một chút bạc lẽ sẽ làm họ buồn lòng ghê gớm.

Thay vì tiền boa, bạn hãy tặng họ một câu trung thực: “Món mực nhồi thịt của chị lúc nào cũng là đỉnh cao, em nghiện luôn rồi”. Lời nói chẳng mất tiền mua, nghe xong bà chủ đeo hột xoàn cảm thấy vui vẻ, có khi lại cho nhân viên phục vụ ăn món mực nhồi thịt đã đời luôn.

Bởi vậy, tùy hoàn cảnh mà chúng ta có thể sử dụng tiền tip. Nếu đến những nơi không thể dùng tiền boa thì hãy dùng lời nói. Bạn hãy nhớ bạn khiến chủ quán vui lòng thì bạn sẽ được hưởng dịch vụ tốt hơn và nhân viên phục vụ cũng có một ngày dễ chịu hơn.

- Nguyên tắc tip thứ 3: Tip trong khả năng tài chính

Việc sử dụng bao nhiêu tiền khi tip hoàn toàn phụ thuộc vào tài chính của bạn, không nhất thiết phải tính theo phần trăm hóa đơn. Nếu là quán quen (không phải nhà hàng khách sạn sang trọng), bạn hoàn toàn có thể tip theo hứng, ngày ít ngày nhiều. Hãy nhớ tip trong khả năng một cách dễ dàng, thoải mái.

- Nguyên tắc tip thứ 4: Tip trong trường hợp bắt buộc

Vào những nơi sang trọng, bạn cần theo sự sắp xếp và quy trình phục vụ của họ. Bạn hoàn toàn có thể thay đổi yêu cầu một chiếc bàn khác, đổi hoa, đổi nến,... (trong khả năng xử lý của nhà hàng) nhưng cần cư xử lịch sự chứ không thể quát tháo, ra lệnh với thái độ trịch thượng.

Nếu mọi yêu cầu tương đối hoàn hảo như các yêu cầu được thực hiên chuyên nghiệp, thức ăn ngon được phục vụ đúng thời điểm (lên món chính để hai người ăn cùng lúc, rót rượu không run tay nếu không may rớt giọt rượu ra bàn cũng nhanh ý kéo lùi đĩa thức ăn che đi,...), nhân viên tế nhị, hiểu chuyện (nhẹ nhàng tiếp cận khi có việc cần, đủ để khách biết và tạm lắng câu chuyện của mình),...

Cách đưa tiền tip lịch sự

- Đưa tiền tip cho người phục vụ bằng các hỏi mượn cái bìa da để kẹp tiền vào hoặc nhẹ nhàng để tiền mặt xuống mặt bàn, ra dấu cho người phục vụ để họ đến lấy khi tiện.

- Nếu muốn tip cho nhân viên tiền lẻ còn lại khi ra hóa đơn, bạn có thể nhẹ nhàng nói: “Em giữ luôn nhé/Em cứ giữ tiền thừa nhé”

- Nếu thanh toán bằng thẻ, bạn hoàn toàn có thể tip bằng cách ghi thêm số tiền boa vào dưới bill và kí xác nhận.

- Không tip theo cách bất cẩn và lố lăng hoặc chỉ để lấy điểm với người đi cùng. Việc trong quá trình sử dụng dịch vụ, bạn hạch sách hoặc có thái độ phách lối, gây khó khăn rồi lại tip một tờ tiền lớn cho nhân viên chỉ làm trò cười cho thiên hạ mà thôi.